Probleemgedrag bij je hond? Zo los je het echt op

Heb jij een hond die gedrag vertoont waar je je geen raad mee weet? Misschien erger je je aan zijn geblaf de hele dag, trekt hij je arm bijna uit de kom als hij uitvalt naar andere honden of kan hij geen moment alleen zijn zonder de boel af te breken. Je houdt zielsveel van je hond, maar hij vertoont wel probleemgedrag dat je liever opgelost ziet. Je raakt gefrustreerd over het gedrag van je hond omdat je er last van hebt, verliest het plezier in jullie wandelingen, voelt je machteloos of schaamt je tegenover je omgeving omdat jouw hond zich niet ‘netjes’ gedraagt. Als hondengedragstherapeut in Brabant ondersteun ik dagelijks eigenaren met het oplossen van het probleemgedrag van hun hond. Maar wat als ik je vertel dat het gedrag van je hond zelf vaak niet het probleem is – maar een signaal, van een onderliggende behoefte of probleem?

In dit artikel leg ik je uit wat probleemgedrag bij honden precies is, hoe het ontstaat en – belangrijker nog – hoe je het kunt voorkomen. Daarnaast vertel ik je hoe je probleemgedrag oplossen kunt op een eerlijke en effectieve manier. Geen trucjes of quick fixes, maar een aanpak die werkt. Voor jou én voor je hond. Zodat jij en je maatje weer kunnen genieten van jullie relatie.

Wat is probleemgedrag bij een hond?

Laten we eerlijk zijn: iedere hond doet wel eens iets wat wij als eigenaren niet handig vinden. Een hond is een levend wezen die zelf keuzes maakt en soms vertoont een hond voor ons ongewenst gedrag dat voor de hond zelf heel normaal is. En dat maakt het meteen zo lastig: wat de ene eigenaar normaal gedrag vindt, kan voor de ander een gigantisch probleem vormen. Dus wanneer spreken we nou van echt probleemgedrag? Simpel gezegd: al het gedrag van je hond dat voor jou, je omgeving of de hond zelf een probleem vormt is probleemgedrag. En dat is precies de kern van de discussie over probleemgedrag bij honden: deze definitie is subjectief.

Normaal of abnormaal gedrag?

Bij probleemgedrag maken we onderscheid tussen twee soorten gedrag: normaal of abnormaal. Veruit de meeste gedragsproblemen betreffen normaal gedrag. Laten we een voorbeeld nemen: blaffen. Blaffen is volledig normaal hondengedrag; het is een manier van communiceren. Maar als je hond urenlang onophoudelijk blaft, dan wordt het al snel bestempeld als probleemgedrag. Het gaat dus vaak niet zozeer om het soort gedrag dat het probleem vormt, maar om de frequentie en intensiteit waarmee het gedrag plaatsvindt.

Abnormaal gedrag komt – gelukkig – minder vaak voor. Wanneer een hond abnormaal gedrag vertoont is dat een uiting van chronische stress. Dit betekent dat het welzijn van de hond langdurig verminderd is. Voorbeelden van abnormaal gedrag zijn schaduwjagen, rondtollen, overmatig likken, ijsberen, overmatig staartjagen of flankzuigen. Dit soort gedrag noemen we stereotypieën. Stereotypieën bij honden zijn herhalende, dwangmatige gedragingen die vaak voortkomen uit stress, verveling of frustratie. Deze gedragingen vormen een teken dat een hond zich niet prettig voelt in zijn omgeving of niet in staat is zijn natuurlijke gedrag te uiten.  Deze gevallen zijn vaak schrijnend en naarmate het probleem langer bestaat ook lastiger op te lossen.

Voor wie vormt het gedrag een probleem?

• De eigenaar: Dit is de meest voor de hand liggende partij. Als eigenaar kun je gefrustreerd raken door de ongehoorzaamheid van je hond, beschaamd zijn door het gedrag van je hond in het openbaar, of beperkt worden in je dagelijkse leven (bijvoorbeeld door angst om met je hond naar buiten te gaan).
• De omgeving: Denk aan buren die klagen over blaffende honden, of mensen op straat die schrikken van een uitvallende hond. Gedrag dat voor de hondeneigenaar nog te overzien is, kan voor de omgeving al overlast of zelfs gevaar opleveren.
• De hond zelf: Dit is een cruciaal, maar vaak over het hoofd gezien perspectief. Veel probleemgedrag is namelijk een uiting van stress, angst, pijn of onvervulde behoeften bij de hond. Een hond die agressief uitvalt uit angst lijdt net zo goed als de eigenaar die daardoor stress ervaart. Een hond met verlatingsangst ervaart intense paniek wanneer hij alleen is. Dit zijn allemaal vormen van probleemgedrag die direct van invloed zijn op het welzijn van de hond.

Veelvoorkomend probleemgedrag

waar ik in mijn werk als hondengedragstherapeut mee te maken krijg:

• Trekken aan de lijn
• Uitvallen aan de lijn naar andere honden of mensen
• Overmatig blaffen
• Onzindelijkheid
• Sloopgedrag
• Agressie (naar andere honden of mensen)
• Niet alleen kunnen zijn
• (extreem) Angstig gedrag

Voor ons lastig, maar voor je hond vaak volkomen logisch gedrag. Het is zijn manier om iets duidelijk te maken. Het gedrag is dus niet het echte probleem, maar een signaal. Een uiting van iets wat vanbinnen speelt. In de volgende sectie duik ik dieper in de vraag waarom dit soort gedrag eigenlijk ontstaat en welke signalen je in de gaten moet houden.

Het probleem achter het probleemgedrag

Het is een veelgehoorde misvatting dat honden gedragsproblemen ontwikkelen ‘omdat ze dominant zijn’ of ‘omdat ze stout willen zijn’. Niets is minder waar. Probleemgedrag bij honden is bijna altijd een complex samenspel van factoren. Gedrag komt altijd ergens vandaan. Honden doen dingen met een reden. En meestal zit die reden niet in de bovenste laag, maar dieper. Het gedrag dat jij ziet, is het topje van de ijsberg. Onder water speelt vaak veel meer:

• Stress of angst
• Onzekerheid
• Slechte socialisatie
• Overprikkeling
• Pijn of lichamelijk ongemak
• Frustratie of verveling
• Onvoldoende slaap
• Slechte ervaringen

Het ontstaan van probleemgedrag hond

Laten we de belangrijkste oorzaken van probleemgedrag bij honden eens nader bekijken.

1. Lichamelijke problemen:
   • Dit is een van de meest kritieke, maar vaak over het hoofd geziene oorzaken van – soms plotseling – probleemgedrag bij de hond. Pijn, jeuk, ongemak of een onderliggende medische aandoening kan een enorme impact hebben op het gedrag van je hond. Een hond met artrose kan plotseling uitvallen omdat aanraken pijn doet. Een hond met buikpijn kan niet opgetild willen worden. Aangezien onze honden niet kunnen praten lopen er veel honden rond met onopgemerkte lichamelijke klachten.
   • Belangrijke tip: Bij vrijwel elk gedragsprobleem is een bezoek aan de dierenarts de allereerste stap. Sluit medische oorzaken altijd uit voordat je aan gedragstraining begint. Als gedragstherapeut raad ik daarnaast regelmatig een bezoek aan een goede fysiotherapeut of osteopaat voor honden aan.
2. Niet begrepen worden / Miscommunicatie:
   • Honden en mensen communiceren op verschillende manieren. Wij gebruiken gesproken taal, zij vooral lichaamstaal. Als wij de signalen van onze hond niet begrijpen – of als onze communicatie onduidelijk is – ontstaat er miscommunicatie. Dit kan leiden tot frustratie bij de hond, die dan andere manieren zoekt om zich uit te drukken.
   • Inconsistentie in training of regels kan je hond verwarren. Als de ene dag iets wel mag en de volgende dag niet, weet je hond niet waar hij aan toe is, wat stress kan veroorzaken.
3. Welzijnsaantasting / Onvervulde behoeften:
   • Een hond heeft basisbehoeften: voldoende beweging, mentale uitdaging, rust, goede voeding en sociale interactie. Als een of meer van deze behoeften chronisch onvervuld blijven, kan dit leiden tot probleemgedrag. Denk aan een hond die de hele dag alleen is en vervolgens sloopt uit verveling of frustratie. Zowel overstimulatie als onderstimulatie kunnen leiden tot ongewenst gedrag.
   • Iedere hond heeft zo zijn eigen voorkeuren en behoeften. Daarom is het belangrijk dat we kijken naar de behoeften van de individuele hond. Helaas komt het regelmatig voor dat deze behoeften niet stroken met de verwachtingen of mogelijkheden van de eigenaar. Er kan sprake zijn van een mismatch.
4. Emotionele problemen:
   • Angst: Dit is een veelvoorkomende emotie die ten grondslag ligt aan agressie, onzindelijkheid, vluchtgedrag of sloopgedrag. Angst kan ontstaan door traumatische ervaringen, gebrekkige socialisatie (onvoldoende óf overmatige blootstelling aan prikkels), of een onzekere omgeving.
   • Stress: Chronische stress door bijvoorbeeld een te drukke omgeving, te veel training, gestraft worden, of te weinig rust kan leiden tot een scala aan gedragsproblemen, van overmatig likken tot hyperactiviteit.
   • Frustratie: Als een hond een sterke motivatie heeft (zoals ergens achteraan willen jagen) maar dit niet kan uiten (want de hond is bijv. aangelijnd), kan dit leiden tot frustratie en gedrag zoals blaffen, springen of agressie.

Signalen herkennen: let op de lichaamstaal

Honden communiceren voornamelijk via lichaamstaal. Als jij herkent wanneer jouw hond zich ergens niet prettig bij voelt, kun je hem helpen om deze situatie op te lossen. Daarvoor zul je zijn lichaamstaal moeten leren lezen. Als je leert deze signalen te herkennen, kun je vaak al ingrijpen voordat het gedrag escaleert. Let op:

• Stress-signalen: Gapen, tongelen (lippen aflikken), wegdraaien, een lage staart, ‘whale eye’ (het wit van de ogen is zichtbaar), overmatig hijgen, trillen.
• Angst-signalen: Lage houding, staart tussen de benen, oren plat, vluchtgedrag, verstijving.
• Veranderingen in routine: Plotselinge onzindelijkheid (zonder medische oorzaak), veranderde eetlust, meer of minder slapen, bepaalde activiteiten niet meer willen doen.
• Teruggetrokken of overdreven gedrag: Een hond die zich plotseling afzondert of juist extreem druk en onrustig is.

Het tijdig herkennen van deze signalen kan je helpen om preventief te handelen en ontwikkeling van probleemgedrag te voorkomen.

Hoe kun je probleemgedrag hond oplossen?

Als je hond al ongewenst gedrag vertoont, is het belangrijk om kalm en methodisch te werk te gaan. Er zijn veel misvattingen over het oplossen van probleemgedrag bij honden, en de verkeerde aanpak kan de situatie zelfs verergeren. Hieronder vind je de belangrijkste do’s en don’ts.

Wat je wel moet doen:

1. Identificeer de oorzaak (en sluit medische problemen uit!): Dit is de absolute eerste stap. Probleemgedrag is vrijwel altijd een symptoom. Vraag jezelf af: Is er iets veranderd in de omgeving of routine van mijn hond? Kan hij pijn hebben? Is er sprake van angst, stress of frustratie? Maak bij twijfel altijd een afspraak bij de dierenarts of fysio.
2. Zoek professionele hulp: Hoewel er veel informatie online te vinden is, is elke hond en elke situatie uniek. Een gekwalificeerde hondengedragstherapeut kan je helpen de specifieke oorzaak van het gedrag te analyseren en een op maat gemaakt behandelplan opstellen. Vertrouw niet op snelle oplossingen of advies van onervaren personen.
3. Wees geduldig en consistent: Gedragsverandering kost tijd, energie en toewijding. Verwacht geen wonderen van de ene op de andere dag. Volharding en consistentie in het toepassen van de adviezen van de gedragstherapeut zijn cruciaal voor succes. Elke keer dat je toegeeft aan het ongewenste gedrag, hou je het mee in stand.
4. Observeer je hond aandachtig: Leer de lichaamstaal en stress-signalen van je hond lezen. Dit helpt je om te anticiperen op gedrag en in te grijpen voordat het escaleert. Begrijpen wat je hond je probeert te vertellen, is de basis van de oplossing.
5. Focus op positieve bekrachtiging: Beloon gewenst gedrag rijkelijk. Dit kan met voer, spel, een aai of verbale lof. Door te focussen op wat je wél wilt dat je hond doet, en dat te belonen, zal hij eerder geneigd zijn dat gedrag te herhalen. Voorkom het ongewenste gedrag zoveel mogelijk.
6. Creëer structuur en routine: Honden gedijen bij voorspelbaarheid. Een vaste routine voor voeding, wandelen, speeltijd en rust kan veel stress wegnemen en bijdragen aan een gevoel van veiligheid en controle bij je hond.

Wat je absoluut niet moet doen:

1. Je hond straffen: Dit is een van de grootste valkuilen. Fysieke straf, schelden, sliplijntjes hoog in de nek of schrikbanden veroorzaken angst en stress bij je hond. Dit onderdrukt misschien tijdelijk het gedrag, maar lost de onderliggende oorzaak niet op. Sterker nog, het kan leiden tot escalatie van angst, agressie, of het ontwikkelen van nieuwe gedragsproblemen. Je hond leert van straf alleen dat jij onvoorspelbaar en potentieel gevaarlijk bent, wat de band tussen jullie schaadt.
2. Het probleem negeren of het laten ‘uitgroeien’: Gedragsproblemen verdwijnen zelden vanzelf. Sterker nog, vaak verergeren ze naarmate de tijd verstrijkt en het gedrag zich verder ontwikkelt. Hoe langer je wacht, hoe moeilijker het kan zijn om het gedrag effectief aan te pakken.
3. Gebruik maken van hulpmiddelen die pijn of angst veroorzaken: Denk aan sliplijntjes hoog in de nek, prikbanden, slipkettingen die de keel afknijpen, of anti-blafbanden met statische schokken of sprays. Deze hulpmiddelen zijn dieronvriendelijk en werken op basis van aversie, wat, zoals eerder genoemd, leidt tot grotere problemen.
4. Luisteren naar ongevraagd advies van ‘experts’ zonder de juiste kwalificaties: Iedereen heeft wel een mening over honden, maar niet iedereen heeft de kennis en ervaring om gedragsproblemen professioneel aan te pakken. Kies altijd voor een gediplomeerde en ervaren hondengedragstherapeut met een positieve, op wetenschap gebaseerde aanpak.
5. Je hond vergelijken met andere honden: Elke hond is een individu met zijn eigen aanleg, ervaringen en leergeschiedenis. Wat voor de ene hond werkt, werkt misschien niet voor de andere. Focus op de behoeften van jouw hond.
6. Onrealistische verwachtingen hebben: Een gedragsprobleem dat zich over maanden of jaren heeft ontwikkeld, los je niet in een dag of een week op. Wees realistisch over de tijdlijn van gedragsverandering en vier elke kleine vooruitgang.

Het probleemgedrag van je hond in één sessie opgelost?

We leven in een tijd waarin alles om ons heen snel gaat. Dus dat probleemgedrag van je hond, dat wil je ook snel opgelost hebben natuurlijk. Helaas werkt het niet zo.. Gedragsverandering kost tijd. Zowel bij honden als bij mensen. Vraag het maar aan iedereen die een coach inschakelt om te helpen met afvallen, of stoppen met roken, etc. De motivatie is meestal niet het probleem, mensen willen wel veranderen. Maar willen en kunnen zijn twee verschillende dingen. ‘Kunnen’ vraagt om kennis, tijd, inzicht, herhaling, empathie en geduld.

Er zijn genoeg methodes en filmpjes die beloven dat je probleemgedrag snel kunt verhelpen. Soms met een correctie, een hulpmiddel of een belofte dat het in één sessie is opgelost. Klinkt aantrekkelijk, maar vaak is het symptoombestrijding.

Zolang je de oorzaak van het gedrag niet aanpakt, blijft het probleem bestaan – of komt het in een andere vorm terug.

Vergelijk het hiermee: je kunt gauw een pijnstiller innemen wanneer je pijn hebt in je arm. Pijn weg, probleem opgelost, toch? Maar zo lang die open botbreuk niet gerepareerd wordt gaat je arm vanzelf opnieuw pijn doen. Zo is het ook met probleemgedrag: je zult de pijn bij de oorzaak aan moeten pakken.

Gedrag begrijpen is de sleutel

Je hond doet niets voor niks. Hij communiceert. En het is aan jou om te leren luisteren. In plaats van te denken: “Waarom doet hij zo irritant?” kun je jezelf beter afvragen:

• Wat probeert hij mij te vertellen?
• Wat levert dit gedrag hem op?
• Wanneer gebeurt het en wat ging eraan vooraf?
• Hoe reageer ik hier zelf op?

Door op deze manier naar gedrag te kijken, krijg je inzicht. En dat is de eerste stap naar verandering.

Veelgemaakte fouten bij probleemgedrag

• Te lang wachten met hulp inschakelen.
• Verwachten dat het vanzelf overgaat
• Straffen zonder de oorzaak aan te pakken
• Online tips volgen zonder context
• Denken dat de hond het “express” doet

Een hond doet wat werkt. En als iets hem opluchting, aandacht of afstand oplevert, zal hij het herhalen. Niet omdat hij stout is, maar omdat het voor hem logisch is.

Verandering kost tijd

Gedrag dat is ingesleten, verander je niet van de ene op de andere dag. Net als bij mensen vraagt het tijd, herhaling en geduld. Zie het als het aanleren van een nieuwe gewoonte. En ja, meestal gaat dat met vallen en opstaan.

🧘 Gun je hond de tijd om te leren. En gun jezelf de rust om het proces aan te gaan.

Professionele hulp bij probleemgedrag: gedragstherapie voor honden

Soms, ondanks je beste inspanningen, is het probleemgedrag van je hond zo ingewikkeld of ingeworteld dat je er zelf niet uitkomt. Dat is volkomen normaal en helemaal geen falen. Sterker nog, erkennen dat je hulp nodig hebt, is een teken van verantwoordelijkheid en liefde voor je hond. Dit is het moment om professionele hulp in te schakelen.

Wanneer is professionele hulp onmisbaar?

• Als je zelf geen vooruitgang boekt: Je hebt al van alles geprobeerd, maar het gedrag verandert niet of wordt zelfs erger.
• Als het gedrag een risico vormt: Denk aan ernstige agressie naar mensen of andere dieren, of gedrag dat het welzijn van je hond ernstig aantast.
• Als je de onderliggende oorzaak niet kunt achterhalen: Een professional heeft de kennis en ervaring om de gedragsanalyse te maken en de dieperliggende redenen van het gedrag te ontrafelen.

Wat mag je verwachten van hondengedragstherapie?

Een gekwalificeerde hondengedragstherapeut zal nooit een ‘quick fix’ beloven. Wat je wel mag verwachten, is een grondige en gestructureerde aanpak:

1. Gedegen gedragsanalyse: De therapeut zal een uitgebreide anamnese afnemen en het gedrag van je hond in zijn eigen omgeving observeren om de context en de triggers te begrijpen.
2. Een op maat gemaakt behandelplan: Elk plan is specifiek afgestemd op jouw hond, jouw gezinssituatie en het specifieke gedrag. Het richt zich op het aanpakken van de onderliggende oorzaak, niet alleen de symptomen.
3. Begeleiding en coaching van de eigenaar: Gedragsverandering begint vaak bij de eigenaar. De gedragstherapeut coacht jou in hoe je effectief met je hond kunt communiceren, zijn gedrag kunt managen en gewenst gedrag kunt belonen.
4. Niet alleen gedrag, maar ook welzijn: De therapeut kijkt breed naar het welzijn van je hond, inclusief voeding, rust, beweging en eventuele medische factoren. De gedragstherapeut kan doorverwijzen naar of samenwerken met professionals in andere disciplines, om samen het beste resultaat voor jouw hond te behalen.

De voordelen van training aan huis

Een van de meest effectieve methoden om probleemgedrag op te lossen is training aan huis. Dit biedt unieke voordelen:

• Leren in de eigen, vertrouwde omgeving: Je hond voelt zich het meest op zijn gemak in zijn eigen huis en directe omgeving. Gedrag dat thuis plaatsvindt, is het beste te observeren en te beïnvloeden in diezelfde context.
• Focus op specifieke thuissituaties en problemen: We kunnen direct werken aan de triggers en situaties die probleemgedrag veroorzaken binnen jouw specifieke leefomgeving.
• Persoonlijke en intensieve begeleiding: Je krijgt één-op-één aandacht, waardoor de training volledig op maat is en je direct feedback en ondersteuning krijgt.

Mijn aanbod: jouw partner in het oplossen van probleemgedrag

Met mijn expertise bied ik professionele hondengedragstherapie in Noord-Brabant om jou en je hond te helpen. Ik geloof in een positieve, op wetenschap gebaseerde aanpak die de relatie tussen jou en je hond versterkt. Mijn doel is om jou de tools en het inzicht te geven om het probleemgedrag van je hond duurzaam aan te pakken, zodat jullie weer harmonieus en gelukkig samen kunnen leven.

Voelt het alsof je er alleen voor staat? Worstelt je hond met angst, agressie, verlatingsangst of ander ongewenst gedrag? Aarzel dan niet om contact op te nemen voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek. Samen kunnen we een plan opstellen dat past bij jouw situatie en de behoeften van je hond.

Je moet het zelf doen, maar je hoeft het niet alleen te doen.

Conclusie

Probleemgedrag bij honden is meer dan alleen ‘stout zijn’; het is een complexe uiting van onderliggende behoeften, emoties of fysieke ongemakken. Door je hond beter te begrijpen, proactief te handelen en een stabiele basis te creëren, kun je veel gedragsproblemen voorkomen. En mocht ongewenst gedrag zich toch voordoen, dan weet je nu dat probleemgedrag oplossen een proces is dat geduld, consistentie en soms professionele begeleiding vereist.

Investeer in de relatie met je hond. Begrijp zijn signalen, voldoe aan zijn behoeften en zoek hulp wanneer dat nodig is. Zo bouw je aan een diepere band en een gelukkig, gebalanceerd leven voor jullie beiden. Neem de eerste stap vandaag nog naar een betere toekomst met je hond.