Bijna iedereen doet het wel eens met zijn hond: ballen gooien. Hartstikke leuk toch? Je bent lekker samen aan het spelen met je hond. Maar heb je er ooit bij stilgestaan wat er echt gebeurt wanneer je die bal weggooit? Is het werkelijk een leuk spelletje voor je hond, of zijn er nadelen waar je rekening mee moet houden? Ik leg je hieronder uit hoe het zit. Zo begrijp jij precies wat er gebeurt in jouw hond z’n lijf en koppie wanneer jij die bal gooit.
Veel honden doen er alles aan om de bal te pakken te krijgen. Sommigen vinden het zelfs zo leuk dat ze er uren mee door kunnen gaan. Zodra jij de bal in je handen hebt is dat het enige waar je hond nog op focust. ‘Gooi nou, gooi nou, gooi nou!’ Maar wil jouw hond de bal zo graag hebben omdat hij die zo leuk vindt of zit daar iets anders achter?
In de bovengenoemde situatie bevinden honden zich in een staat van opwinding en stress. En nee, dat is niet leuk voor ze.. Waarom rennen de meeste honden dan toch zo graag achter een balletje aan? Nou, omdat honden er nu eenmaal van houden om achter dingen aan te jagen. Dat zit in hun instinct. En of ze nu achter een hertje of konijn aan rennen, of achter een bal: jagen is leuk! In de hersenen van je hond komen allerlei stofjes vrij tijdens het najagen die jouw hond een goed gevoel geven.
Het lijkt zo’n goed idee: je hond zijn energie kwijt laten raken door hem een aantal keren achter een bal aan te laten rennen. Je hond kan lekker veel meters maken in korte tijd. Daar wordt hij flink moe van en hij vindt het leuk want anders zou ‘ie het niet doen toch? Helaas, zo werkt het niet. En dat leg ik je hieronder uit.
Tijdens het achterna jagen van de bal komen er stresshormonen vrij in het lichaam van je hond. Adrenaline en cortisol zorgen ervoor dat je hond alert is en klaar voor actie. Wel zo handig, als je die bal zo snel mogelijk wilt vangen. Maar die hormonen spoken nog wel een tijdje door zijn lijf, ook als je uitgespeeld bent. En dat zorgt ervoor dat jouw hond na het ballen gooien moeilijker tot rust kan komen.
Als je vaak ballen gooit met je hond ben je in feite een adrenalinejunkie aan het creëren! Hoe meer stresshormonen je in je lijf hebt, hoe moeilijker het is om rustig te worden. Die stresshormonen zorgen er immers voor dat je lichaam klaar is voor actie! En hoe onrustiger de hond, hoe meer wij als baasje denken ‘hij is nog niet moe, dus ik moet meer doen met ‘m!’ Dus gaan we proberen de hond zijn energie kwijt te laten raken, bijvoorbeeld door hem nog wat vaker achter een balletje aan te laten jagen. En zo kom je in een vicieuze cirkel terecht.
Telkens als je de bal weggooit voor je hond en deze er achteraan jaagt komen er stresshormonen vrij in het hondenlijf. Gooi je vrijwel dagelijks, of misschien zelfs wel meerdere keren per dag, balletjes voor je hond? Dan heeft hij vrijwel constant veel stresshormonen in zijn lijf. Chronische stress kan bij honden, net als bij mensen, leiden tot allerlei fysieke en mentale problemen. Zo kan het ballen gooien er soms voor zorgen dat een gedragsprobleem van de hond verergert of in stand gehouden wordt.
Naast de stresshormonen komt er nog een ander stofje vrij in de hersenen van je hond, telkens als hij achter de bal aan rent of de bal te pakken krijgt. En dat is dopamine. Dopamine noemen we ook wel het gelukshormoon, want dopamine zorgt voor een prettig gevoel en het activeert het beloningscentrum in de hersenen. Het geeft een goed gevoel! Dopamine is daarmee een heel verslavend stofje, net als adrenaline. En dat verklaart waarom zoveel honden verslaafd lijken aan hun balspelletje.
In de natuur hebben dopamine, adrenaline en cortisol een duidelijke functie. Ze helpen de hond bij het succesvol jagen op zijn prooi. Als de jacht geslaagd is wordt de prooi gedood en opgegeten. Tijdens het kauwen ontspant een hond en als hij zijn buikje vol heeft gaat hij lekker slapen. Dit helpt om de stress in het lijf te verlagen en de hond kan zo rustig herstellen.
Maar met dat balletje gaat het net wat anders. Er wordt zelden maar een keer gegooid en na de vangst volgen vaak geen ontspannende activiteiten. En als je (vrijwel) dagelijks of zelfs meerdere keren per dag balletjes gooit voor je hond dan krijgt het lichaam van je hond onvoldoende tijd om te herstellen. Dit kan uiteindelijk tot slaapgebrek en zelfs een toestand van chronische stress leiden, wat zich vervolgens weer kan uiten in diverse gedragsproblemen.
Sommige honden raken zo verslaafd aan ballen gooien dat het een obsessie voor ze wordt. En hoe vrolijk en enthousiast je hond misschien ook lijkt: obsessies zijn niet fijn! Het is dwangmatig gedrag en totaal niet ontspannen. Je hond kan zich gewoon niet meer normaal gedragen, hij MOET die bal hebben.
De ene hond raakt sneller geobsedeerd door ballen dan de andere. Vooral honden met een sterk jachtinstinct of een grote werklust kunnen vatbaar zijn voor zo’n obsessie. Vaak dragen wij als eigenaar – onbewust – bij aan het ontstaan van zo’n obsessie doordat we de hond niet duidelijk begrenzen. Zo is het heel belangrijk om niet te lang door te gaan met ballen gooien, of te stoppen wanneer de hond te hoog in zijn opwinding raakt. Je zult je hond ook duidelijkheid moeten bieden wanneer het spel echt klaar is. Een leuk spelletje kent duidelijke spelregels.
Ook fysiek is achter ballen aanrennen een inspannende bezigheid. Rennen of beter gezegd sprinten, abrupt afremmen en de onverwachtse wendingen om de bal te pakken zijn behoorlijk belastend voor het hondenlijf. De kans op blessures is niet te verwaarlozen. Zeker bij jonge en oude honden is dit type belasting niet verstandig. Daarom is het sowieso af te raden om ballen te gooien voor jonge honden die nog in de groei zijn of oudere honden die lichamelijke klachten hebben.
Door de adrenaline in zijn lijf voelt je hond op het moment zelf vaak geen pijn. Zo kan hij nog makkelijker over zijn eigen grenzen heen gaan. Honden die veel achter ballen aan jagen krijgen eerder last van slijtageklachten zoals artrose.
Iedereen die wel eens heeft gesport weet hoe belangrijk een goede warming up is voor het sporten. Daarnaast helpen rek- en strekoefeningen om het lichaam sterker te maken en beter in staat om onverwachtse bewegingen op te vangen. In de professionele hondensport wordt veel aandacht aan de fysieke gesteldheid van de honden besteed. Eigenlijk zou je dit ook moeten doen voordat je je hond achter ballen aan laat rennen.
Te zware fysieke belasting zoals ballen gooien kan leiden tot lichamelijke (pijn-)klachten bij je hond. Als je pijn hebt voelt dat erg vervelend en dat uit zich in je gedrag. Bij honden met gedragsproblemen zien we dat er vaak ook een lichamelijke oorzaak aan het gedrag ten grondslag ligt.
Je hond dan maar helemaal niet meer met ballen laten spelen? Dat hoeft niet perse. Er zijn namelijk ook andere manieren om samen met je hond en de bal te spelen. Deze lees je terug in mijn blog: 3 manieren om je hond verantwoord met de bal te laten spelen. Als jij wilt dat je hond z’n energie kwijt kan en meer rust in z’n koppie krijgt dan kun je hem beter mentaal uitdagen in plaats van fysiek uitputten. Ga hersenwerk doen met je hond! Dit kun je doen door hem met zijn neus aan het werk te zetten. Ben je op zoek naar de ultieme mentale uitdaging voor je hond? Ga dan zeker eens mantrailen met hem!
Meer lezen over dit onderwerp?
Too Much of a Good Thing: Overexcitement in Exercise | Paws Abilities (wordpress.com)
Repetitive ball throwing: the facts and the alternatives – Dogs4motion
Ik ben hondengedragsdeskundige en heb een passie voor mantrailing. Mijn werkgebied is in Brabant, tussen Drunen, Tilburg en Den Bosch.
Je kunt mij inschakelen voor hondentraining aan huis. Van het opvoeden van je puppy tot probleemgedrag: ik begeleid jullie graag. Daarnaast verzorg ik lessen en workshops mantrailen.
Mijn streven: een gelukkige hond én een tevreden eigenaar.
